De wereldeconomie betaalt nog steeds voor de luiheid van grote banken | Opinie

Financiële instellingen en grote banken hebben een decennium de tijd gehad om te experimenteren met crypto-rails voor grensoverschrijdende en interbancaire afwikkeling. Ze hadden pilots kunnen uitvoeren, interne expertise kunnen opbouwen en conforme modellen kunnen ontwerpen die klaar waren voor implementatie in de echte wereld zodra toezichthouders groen licht gaven. Dat hebben ze niet gedaan.

Enkele uitzonderingen (zoals JPMorgan's Onyx-project, nu omgedoopt tot Kinexys) hebben bewezen dat institutionele blockchain-afwikkeling kan werken. Maar die inspanningen blijven geïsoleerde gevallen, niet de industriestandaard. Toen toezichthouders eindelijk de weg vrijmaakten, had de sector moeten lanceren met productie-klare oplossingen. Die inactiviteit kost de wereldeconomie nu miljarden aan onnodige wrijving. We blijven allemaal betalen voor de afhankelijkheid van banken van legacy-infrastructuur die geld in het internettijdperk traag verplaatst.

De kosten van traagheid

Traditionele financiën zitten vol inefficiënties. Effectenafwikkelingsrijen, bank-afsluitingstijden en zelfs routinematige valutahandel bewegen nog steeds in een tempo van meerdere dagen. Elk van die vertragingen is in feite een heffing op kapitaal, een verborgen kostenpost in de vorm van inactieve fondsen die in tussenrekeningen zitten. Dat kapitaal had rendement kunnen opleveren, nieuwe ondernemingen kunnen financieren of kunnen groeien in andere markten.

In mijn geboorteland Brazilië bijvoorbeeld, passeren grensoverschrijdende retailbetalingen vaak offshore bankfilialen (vaak in het Caribisch gebied) voordat ze bestemmingen in de Verenigde Staten, Europa of zelfs andere Latijns-Amerikaanse landen bereiken. Elk extra controlepunt voegt kosten, tijd en nalevingscomplexiteit toe. Voor retailgebruikers vertaalt deze vertraging zich direct in hogere kosten. Voor instellingen is het een rem op liquiditeit en kapitaalefficiëntie.

Als afwikkeling langer duurt, kun je erop rekenen dat iemand, ergens, betaalt voor die vertraging. Net zoals risico in kredietmarkten zich direct vertaalt in rentetarieven, wordt inefficiëntie in betalingen doorberekend in spreads en kosten.

Banken weten dit. Ze hadden de kans moeten grijpen om het systeem te stroomlijnen, al was het maar om een voorsprong op hun concurrenten te krijgen. Waarom deden ze dat niet?

"Smart contract risico" zal verdwijnen

Aan het begin van het millennium namen analisten routinematig "internetrisico" op in hun modellen, verwijzend naar de mogelijkheid dat online infrastructuur zou kunnen falen en hele operaties zou verstoren. Twee decennia later bevat geen enkel waarderingsmodel een post voor "internetrisico", hoewel een enkele dag offline miljarden zou kunnen kosten. Het internet werd simpelweg een vanzelfsprekende infrastructuur.

Dezelfde evolutie zal plaatsvinden bij blockchains. Het prijzen van "smart contract risico" in een bedrijfsmodel in 2030 zal net zo verouderd klinken als het prijzen van "e-mailrisico" vandaag. Zodra beveiligingsaudits, verzekeringsstandaarden en redundantiekaders volwassen worden, zal de standaardaanname omslaan: blockchains zullen niet worden gezien als een risico, maar als de infrastructuur die het risico vermindert.

Liquiditeitspremie herschreven door de nieuwe snelheid van kapitaal

De inefficiënties van het financiële systeem vertalen zich in opportuniteitskosten voor investeerders. 

In traditionele private equity of durfkapitaal zitten investeerders 10-20 jaar vast voordat ze liquiditeit zien. In de cryptosector vesten tokens vaak in een fractie van de tijd, en eenmaal gevestigd, worden ze vrij verhandeld op wereldwijde liquide markten (beurzen, OTC-desks, DeFi-platforms), waardoor wat vroeger een meerfasenproces was van VC-, groei- en private equity-rondes gevolgd door een beursgang, nu ineenstort.

Nog interessanter is dat niet-geveste tokens soms kunnen worden ingezet om rendement te verdienen of als onderpand kunnen worden gebruikt in gestructureerde operaties, zelfs terwijl ze niet-overdraagbaar blijven. 

Met andere woorden, de waarde die in traditionele financiën inactief zou blijven, blijft circuleren in web3. Het concept van een "liquiditeitspremie", oftewel het extra rendement dat investeerders eisen voor het aanhouden van illiquide activa, begint te eroderen wanneer activa fractioneel kunnen worden ontgrendeld of in realtime opnieuw kunnen worden gebruikt.

Het verschil dat blockchain-technologie maakt, is ook voelbaar in vastrentende en private kredietmarkten. Traditionele obligaties betalen halfjaarlijkse coupons en private kredietoperaties delen maandelijkse rente uit, terwijl on-chain rendementen elke paar seconden toenemen, blok voor blok. 

En in traditionele financiën kan het voldoen aan een margin call dagen duren terwijl onderpand zich door bewaarders en clearinghuizen beweegt. In gedecentraliseerde financiën beweegt onderpand onmiddellijk. Toen de cryptomarkt in oktober 2025 zijn grootste nominale liquidatiegebeurtenis onderging, vereffende het onchain-ecosysteem programmatisch miljarden aan kapitaal binnen enkele uren. Dezelfde efficiëntie was zichtbaar bij andere crypto black swan-gebeurtenissen, zoals de Terra-instorting. 

Blockchains veranderen het spel voor ontwikkelingslanden

Opkomende economieën dragen de last van de inefficiënties van de banksector. Brazilianen kunnen bijvoorbeeld geen vreemde valuta rechtstreeks op lokale bankrekeningen aanhouden. Dat betekent dat elke internationale betaling automatisch een stap voor valutawissel met zich meebrengt. 

Erger nog, Latijns-Amerikaanse FX-paren moeten vaak via de Amerikaanse dollar als tussenpersoon worden afgewikkeld. Als je je Braziliaanse reals (BRL) wilt omzetten naar Chileense peso's (CLP), heb je twee transacties nodig: BRL naar USD, dan USD naar CLP. Elke stap voegt spread en vertraging toe. Blockchain-technologie daarentegen maakt het mogelijk dat BRL- en CLP-stablecoins direct onchain worden afgewikkeld.

Legacy-systemen leggen ook strikte afsluitingstijden op. In Brazilië moeten FX-operaties op dezelfde dag (T+0) over het algemeen tussen 12 en 13 uur lokale tijd worden afgesloten. Mis je dat venster, dan gelden extra spreads en tijd. Zelfs T+1-transacties hebben eindedagafsluitingen rond 16 uur. Voor bedrijven die in verschillende tijdzones opereren, maakt dit echte realtime afwikkeling onmogelijk. Aangezien blockchains 24/7 werken, verwijderen ze die beperking volledig.

Dit zijn concrete voorbeelden van problemen die banken jaren geleden al hadden kunnen oplossen. En houd in gedachten dat Brazilië niet dezelfde tegenwerking op het gebied van crypto van wetgevers ondervond als de Verenigde Staten. Er is geen excuus voor dat deze problemen ons nog steeds plagen.

De financiële wereld heeft wachten altijd als risico geprijsd, en terecht. Blockchain minimaliseert dat risico door de tijd tussen transactie en afwikkeling te verkorten. Het vermogen om kapitaal onmiddellijk vrij te maken en opnieuw toe te wijzen is een paradigmaverschuiving. Maar banken onthouden hun klanten deze voordelen zonder goede reden.

Totdat banken, betalingsbedrijven en financiële dienstverleners blockchain-gebaseerde afwikkeling volledig omarmen, zal de wereldeconomie blijven betalen voor hun luiheid. En in een wereld waar tijd rendement oplevert, groeit die rekening elke dag.