Bitcoin Runes Nedir?
İlgili Makaleler
Runes protokolü olarak da bilinen Bitcoin Runes, doğrudan Bitcoin ağı üzerinde değiştirilebilir tokenler arz etmeye yönelik bir protokoldür. Runes protokolü, Ordinals protokolünün kurucusu Casey Rodarmor tarafından 2023 Eylül ayında önerilmiştir. Bitcoin Runes, Bitcoin halving etkinliği ile resmi olarak kullanıma sunulmuştur.
1. Bitcoin Runes Protokolünün Özellikleri
1.1 Basitleştirilmiş token oluşturma ve yönetimi. Runes, tokenleri piyasaya sürmek ve yönetmek için UTXO modelini kullanır, geçmiş yazıtların neden olduğu UTXO tıkanıklığı sorununu önler ve genel verimliliği artırırken zincir üstü alanı en aza indirir.
1.2 Azaltılmış ağ yükü. Runes, token işlemlerinde kullanılan verileri en aza indirerek ağ tıkanıklığını azaltmaya yardımcı olur ve Bitcoin'i daha ölçeklenebilir ve kullanıcı dostu bir yapıya dönüştürür.
1.3 Lightning Network ile Uyumluluk. Runes, Lightning Network ile yerel düzeyde uyumludur. Ayrıca, daha hızlı ve daha ucuz token işlemleri sağlar, bir yandan da Bitcoin DeFi için yeni olanakların önünü açar.
1.4 Hatalı işlemlerden kaynaklanan tokenlerin otomatik olarak yok edilmesi. Runes, kullanıcıları UTXO kayıtlarını doğru bir şekilde yönetmeye teşvik ederek hatalı tokenlerin otomatik olarak yok edilmesini sağlar.
2. Bitcoin Runes Protokolünün İşlem Süreci
2.1 Yazıt -Yeni bir Runik oluşturma süreci, oluşturucunun adı, sembolü, kaynağı, kimliği, ondalık basamakları vb. gibi parametreleri tanımladığı ve bunları OP_RETURN çıktısına kaydettiği yazıttır. Token kaynağı, Runik token bakiyelerini izlemek için kullanılan belirli UTXO değerlerine paylaştırılır. Kodda, Runikler önceden madencilik yapılacak şekilde ayarlanabilir. Fiili proje oluşturma sırasında, birçok proje adaleti sağlamak için önceden madencilik yapılmaması seçeneğini tercih eder.
2.2 Basım -Yazıttan sonra, Runikler açık veya kapalı yöntemlerle piyasaya sürülebilir. Açık basım, herkesin yazıttan sonra Runik basmasına olanak tanır ve herkes belirli sayıda yeni Runik basmak için bir basım işlemi gerçekleştirebilir. Yeni tokenler, yalnızca belirli bir süre sonra basımın sona ermesi ve token arzının sınırlandırılması gibi belirli koşullar yerine getirildikten sonra kapalı basım yoluyla üretilebilir.
2.3 Transfer/İşlem -Runiklerin transferi, runikleri bir hesap sahibinden diğerine aktaran Ferman (Edict) işleviyle gerçekleştirilir. Ferman (Edict) işlevi kullanılarak toplu Runik transferleri, airdroplar ve tüm basılmış Runiklerin tek bir hesaba aktarılması gerçekleştirilebilir.
2.4 Yakım - Runikler, harcanamayan bir adrese gönderilerek dolaşımdan kalıcı olarak kaldırılabilir.
3. Bitcoin Runikleri ve Yazıtları Arasındaki Farklar
3.1 Runikler ve Yazıtlar Arasındaki İlişki
Ordinals protokolü, Casey Rodarmor tarafından 2022 yılının sonunda, akıllı sözleşmeler olmadan Bitcoin ağında NFT'lerin piyasaya sürülmesini sağlayan bir Bitcoin NFT protokolü olarak tanıtıldı.
Ordinals protokolünü temel alan geliştirici Domo, Bitcoin ağında değiştirilebilir tokenler arz etmek için BRC-20 standardını, yani yaygın olarak “yazıtlar” olarak da bilinen standardı önerdi. Daha sonra bu standart, ağı harekete geçirerek piyasada FOMO etkisine neden oldu. Yazıtların popülerliği aynı zamanda çok sayıda önemsiz UTXO ile sonuçlanarak Bitcoin ağında tıkanıklığa neden oldu ve bu durum Casey Rodarmor tarafından temsil edilen geliştiriciler tarafından eleştirildi.
2023 Eylül ayında Casey Rodarmor, token oluşturma ve yönetimini basitleştiren ve BRC-20 protokolünün Bitcoin ağı üzerindeki yükünü azaltan Runes protokolünü önerdi.
3.2 Runikler ve Yazıtlar Arasındaki Farklar
Runes protokolü, Ordinals protokolüne dayalı BRC-20 token standardını geliştirir ve bir ölçüde, yazıtlara göre bir yükseltme ve iyileştirme olarak görülebilir.
Runikler ve yazıtlar arasındaki en önemli fark işleme sürecinin konumunda yatmaktadır. Runikler, OP_RETURN verilerine işlenirken, yazıtlar tanık verilerine işlenir.
Ayrıca, ikisi arasındaki farklar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
Karşılaştırma | Runikler | Yazıtlar |
UTXO baz alınmıştır | Evet | Hayır |
Ordinals baz alınmıştır | Hayır | Evet |
Token Türü | Değiştirilebilir | Değiştirilebilir |
Zincir Üstü Ayak İzi | Azaltılmış | Yüksek |
Lightning Ağı ile Uyumluluk | Evet | Hayır |
Halka Açık Basım | Desteklenir | Desteklenir |
4. Bitcoin Runes Ekosisteminin Geliştirilmesi
4.1 Cüzdanlar: Normal kripto paralar gibi Runes protokolünü yönetmek için de belirli cüzdan uygulamaları gerekir. Yaygın uygulamalar arasında borsalar tarafından sağlanan Unisat, Xverse ve Web3 cüzdanları bulunur.
4.2 Runes Launchpool: Rune projelerinin ve tokenlerinin piyasaya sürülmesi ve dağıtılması için websiteleri.
4.3 Alım Satım Piyasaları: Magic Eden gibi NFT platformları artık Rune alım satım işlemlerini destekleyerek yeni başlayanlar için bile oldukça cazip bir seçenek hâline geldi.
4.4 DeFi: Rune ekosisteminin DeFi alanında, borç verme ve Rune köprüleri (çapraz zincir) gibi girişimler ortaya çıkmıştır. Runes protokolünün varlığı, Bitcoin ağında DeFi gelişimine yönelik bir adım atılmasını sağlamıştır.
5. Bitcoin Runes Protokolüne Nasıl Yatırım Yapılır?
Rune protokolü kurucusu Casey Rodarmor'un belirttiği üzere, Bitcoin Runes, spekülasyon ve alım satım ağırlıklı piyasa testlerinden geçmediği için henüz erken bir gelişim aşamasındadır.
Bitcoin Runes protokolüne katılmak ve yatırım yapmak isterseniz, bunları özel platformlarda alıp satabilir veya Rune varlıklarınızı borç vererek faiz kazanmak amacıyla borç verme protokollerini kullanabilirsiniz.
Rune protokolünün şu anda büyük ölçüde piyasa hassasiyetine bağlı olduğunun altını çizmek gerekir. Piyasa hassasiyeti azaldığında, Rune likiditesi azalabilir ve alınıp satılamaz duruma gelebilir, bu da yatırım kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle, Rune alım satımı yapmadan önce lütfen risk beklentilerinizi yönetin.
6. Sonuç
Runes standardının ortaya çıkışı Bitcoin ağına yönelik ilgiyi artırmış ve yeni kullanım alanlarını beraberinde getirmiştir. Runes, henüz yeni kullanıma sunulmuş ve gelecekte daha fazla kullanım alanına genişleyip genişlemeyeceği veya önemli ölçüde değişiklik gösterip göstermeyeceği henüz bilinmemektedir. Yeni teknolojilerin ortaya çıkması için sabırlı olmalı ve nihayetinde Bitcoin ağı ekosisteminin başarısına nasıl katkıda bulunacaklarını gözlemlemeliyiz.
Sorumluluk Reddi: Bu bilgiler yatırım, vergilendirme, hukuk, finans, muhasebe veya diğer ilgili hizmetler hakkında tavsiye sağlamaz ve herhangi bir varlığın satın alınması, satılması veya tutulması için tavsiye teşkil etmez. MEXC Akademi, bilgileri yalnızca referans amaçlı sağlar ve herhangi bir yatırım tavsiyesi teşkil etmez. Lütfen ilgili riskleri tam olarak anladığınızdan emin olun ve dikkatli bir şekilde yatırım yapın. Platform, yatırım faaliyetleri kararlarınızdan sorumlu değildir.