Phòng chống gian lận 101: Phát hiện và tránh các rủi ro tiền mã hoá phổ biến

1. Rủi ro khi nắm giữ

1.1 Quyền chỉnh sửa của đội ngũ phát triển

• Khả năng nâng cấp: Nếu hợp đồng có thể được nâng cấp, đội ngũ có thể thay đổi mã bất kỳ lúc nào, làm phát sinh rủi ro không chắc chắn.
• Quyền sở hữu & quản trị: Kiểm tra xem quyền sở hữu đã bị từ bỏ hay chuyển giao cho cộng đồng chưa.
• Khóa thời gian: Đảm bảo bất kỳ thay đổi nào cũng cần có thời gian trì hoãn (ví dụ: ít nhất 24 giờ), cho cộng đồng thời gian để phản hồi.
• An toàn của pool thanh khoản (LP): Xác minh xem LP có bị khóa thời gian hay không để ngăn chặn việc rút tuỳ tiện, kiểm tra xem token LP đã bị đốt hay đang được lưu ký an toàn.

1.2 Các cuộc tấn công của tin tặc

• Theo dõi địa chỉ lõi giao thức và TVL theo thời gian thực bằng các bảng điều khiển như DefiLlama và thiết lập cảnh báo.
• Sử dụng các công cụ AI để quét các kênh Discord, Telegram hoặc X (Twitter) chính thức của dự án để tìm các từ khóa như khai thác, hack hoặc sự cố.

• Thường xuyên kiểm tra các địa chỉ tương tác với hợp đồng của bạn để đảm bảo không có hoạt động trái phép.
• Chia nhỏ tài sản và lưu trữ trên các ví hoặc nền tảng khác nhau để giảm thiểu rủi ro tổn thất toàn bộ.
• Lưu trữ số tiền lớn trong ví phần cứng và tránh lưu giữ toàn bộ tài sản trong các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) lâu dài.
• Kiểm tra báo cáo kiểm toán từ các công ty bên thứ ba uy tín (ví dụ: Certik, SlowMist) và sử dụng AI để hỗ trợ diễn giải các phát hiện quan trọng nhằm hiểu rõ hơn về rủi ro và bảo mật hợp đồng.

2. Tấn công lừa đảo giả mạo (Phishing)

2.1 Các kịch bản lừa đảo phổ biến

• Sử dụng công cụ AI mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) để phân tích nội dung tin nhắn, phát hiện ngôn ngữ có chủ đích tạo cảm giác khẩn cấp.
• Kiểm tra tiêu đề Email để xác minh xác thực SPF/DKIM. Nếu xác thực thất bại, đó là tín hiệu cảnh báo nghiêm trọng.
• Dùng công cụ AI để quét các tệp đính kèm, phát hiện rủi ro tiềm ẩn.
• Người dùng không nên nhấn trực tiếp vào nội dung Email, hãy bật mã chống lừa đảo (như mã chống lừa đảo của MEXC) để xác thực Email.

• Dùng công cụ AI để phân tích mã front-end của website, phát hiện mã ẩn hoặc hàm nguy hiểm.
• Người dùng nên kiểm tra bằng ví phụ trước khi sử dụng ví chính. Nếu bạn vô tình cấp quyền cho ví chính, hãy ngay lập tức thu hồi quyền và chuyển tài sản sang địa chỉ mới.
• Báo cáo các tên miền độc hại cho Cloudflare hoặc các nền tảng mạng xã hội có liên quan để giảm thiểu rủi ro cho cộng đồng.

• Sử dụng AI để kiểm tra xem hợp đồng có chứa hàm rủi ro (như quyền mint không giới hạn) hay không.
• Người dùng nên từ chối bất kỳ yêu cầu nào liên quan đến nạp trước hoặc phí kích hoạt.
• Dùng các công cụ chỉ đọc như DeBank để xác minh điều kiện chụp nhanh thay vì kết nối trực tiếp bằng ví chính.

3. Lừa đảo đầu tư lợi nhuận cao

• Cảnh giác với các tuyên bố hấp dẫn. Bất kỳ dự án nào quảng bá "lợi nhuận cao đảm bảo" hoặc "không lỗ" cần được xem xét kỹ. Luôn tính toán cẩn thận lãi suất thực tế theo năm.
• Thử nghiệm nhỏ và đa dạng hóa. Luôn bắt đầu bằng khoản đầu tư nhỏ cho đến khi xác minh đầy đủ. Tránh dồn toàn bộ tài sản vào một dự án. Nên phân bổ tài sản qua nhiều nền tảng hoặc danh mục để giảm thiểu rủi ro tổng thể.
• Sử dụng công cụ thông minh. Tìm kiếm và kiểm tra độ uy tín của dự án, đánh giá phản hồi từ cộng đồng. Các công cụ tổng hợp hỗ trợ AI có thể giúp nhận diện tín hiệu cảnh báo sớm.

4. Rủi ro từ giao dịch bất thường và chuyển tài sản giá trị lớn

• Phần mềm độc hại hoặc ứng dụng giả mạo: Người dùng có thể vô tình cài phần mềm chứa trojan, nhấn vào liên kết độc hại, hoặc nhập cụm từ khôi phục vào ví giả mạo. Trong các trường hợp này, khoá riêng tư có thể bị xâm phạm âm thầm, cho phép kẻ đánh cắp theo dõi ví và rút tài sản vào thời điểm phù hợp.
• Token lạ gửi vào ví: Người dùng có thể bất ngờ nhận token từ nguồn lạ. Đây thường là hình thức "token độc", kẻ tấn công airdrop token giả để lừa người dùng tương tác. Khi cố bán hoặc giao dịch, người dùng bị chuyển hướng đến website lừa đảo yêu cầu cấp quyền độc hại, dẫn đến mất toàn bộ tài sản.

• Tăng cường bảo mật khoá riêng tư: Không lưu trữ hoặc nhập khoá riêng tư hoặc cụm từ khôi phục trên môi trường trực tuyến. Sử dụng ví phần cứng hoặc ví đa chữ ký để đảm bảo khoá bảo mật được cách ly hoàn toàn trên thiết bị vật lý. Tránh nhập thông tin nhạy cảm vào ứng dụng hoặc web chưa xác minh.
• Thiết lập thói quen kiểm tra quyền hợp đồng của ví và thu hồi các quyền không cần thiết hoặc đáng ngờ để giảm thiểu rủi ro lâu dài.
• Xử lý token lạ một cách thận trọng: Nếu trong ví xuất hiện token có giá trị cao bất thường hoặc đáng ngờ, không tương tác với chúng. Đây thường là token lừa đảo. Cách xử lý an toàn là ẩn token hoặc xoá khỏi giao diện ví.
• Sử dụng công cụ bảo mật tích hợp AI: Dùng các công cụ bảo mật ví được phát triển bởi các đội ngũ an ninh uy tín để quét môi trường ví và các yêu cầu giao dịch, giúp phát hiện và ngăn chặn rủi ro tiềm ẩn.

5. Rủi ro bảo mật tài khoản

• Bật xác thực đa yếu tố: Luôn bảo mật tài khoản trên sàn giao dịch bằng Google Authenticator hoặc các khóa động mạnh hơn dựa trên phần cứng. Tránh chỉ dựa vào xác minh qua SMS, vì phương thức này dễ bị tấn công.
• Tránh sử dụng lại mật khẩu: Thực hành quản lý mật khẩu chặt chẽ bằng cách không sử dụng lại mật khẩu trên nhiều nền tảng. Sử dụng trình quản lý mật khẩu để tạo và lưu trữ mật khẩu ngẫu nhiên, có độ mạnh cao.
• Hạn chế quyền truy cập đăng nhập IP: Liên kết tài khoản với các thiết bị đáng tin cậy và địa chỉ IP quen thuộc, đồng thời vô hiệu hóa đăng nhập từ các IP không được nhận dạng.
• Giám sát hoạt động tài khoản: Bật cảnh báo đăng nhập và thông báo thay đổi thiết bị. Nếu phát hiện hoạt động bất thường, chẳng hạn như đăng nhập từ địa điểm lạ hoặc đăng nhập thất bại nhiều lần, đổi mật khẩu ngay lập tức và liên hệ với sàn giao dịch để đóng băng tài khoản của bạn.

Kết luận