Bitcoin Runes, còn được gọi là giao thức Runes, là một giao thức phát hành token có thể thay thế (Fungible token) trực tiếp trên mạng Bitcoin. Giao thức Runes được đề xuất bởi Casey Rodarmor, người sáng lập giao thức Ordinals, vào tháng 9 năm 2023. Bitcoin Runes chính thức đi vào hoạt động cùng với sự kiện Bitcoin Halving.
1.1 Việc tạo và quản lý token được đơn giản hóa. Runes sử dụng mô hình UTXO để phát hành và quản lý token, tránh sự cố nổ UTXO do inscription cũ gây ra và giảm thiểu không gian trên chuỗi, đồng thời cải thiện hiệu quả tổng thể.
1.2 Giảm tải mạng. Bằng cách giảm thiểu dữ liệu được sử dụng trong các giao dịch token, Runes giúp giảm tắc nghẽn mạng, giúp Bitcoin có khả năng mở rộng và thân thiện hơn với người dùng.
1.3 Khả năng tương thích với Lightning Network. Runes vốn tương thích với Lightning Network, cho phép giao dịch token nhanh hơn với chi phí thấp hơn, đồng thời mở ra những khả năng mới cho Bitcoin DeFi.
1.4 Tự động hủy token do giao dịch lỗi. Runes có tính năng tự động hủy các token có lỗi, khuyến khích người dùng quản lý UTXO một cách chính xác.
2.1 Inscription. Quá trình tạo Rune mới là inscription, trong đó người tạo xác định các tham số như tên, ký hiệu, nguồn cung, ID, vị trí thập phân, v.v. và ghi chúng vào đầu ra OP_RETURN. Nguồn cung token được phân bổ cho các UTXO cụ thể, được sử dụng để theo dõi số dư token Rune. Về lý thuyết, Rune có thể được đặt ở chế độ khai thác trước (Pre-mined). Trong thực tế, nhiều dự án chọn hình thức không khai thác trước để đảm bảo tính công bằng.
2.2 Minting. Sau khi inscription, Rune có thể được mint thông qua phương pháp mở hoặc đóng. Với minting mở, người dùng mint Rune sau khi inscription và bất kỳ ai cũng có thể tạo giao dịch minting để mint một số lượng Rune mới nhất định. Token mới chỉ có thể được tạo thông qua minting đóng sau khi đáp ứng một số điều kiện nhất định, chẳng hạn như ngừng minting sau một khoảng thời gian cụ thể, giúp hạn chế nguồn cung token.
2.3 Chuyển/Giao dịch. Việc chuyển Rune được thực hiện thông qua Edict, chuyển Rune từ chủ sở hữu này sang chủ sở hữu khác. Bằng cách sử dụng chức năng Edict, bạn có thể thực hiện chuyển Rune hàng loạt, airdrop và chuyển tất cả Rune mint được vào một tài khoản.
2.4 Huỷ Rune. Rune có thể bị loại bỏ vĩnh viễn khỏi lưu thông bằng cách gửi chúng đến một địa chỉ không thể sử dụng được.
Giao thức Ordinals được Casey Rodarmor giới thiệu vào cuối năm 2022 dưới dạng giao thức Bitcoin NFT, giúp phát hành NFT trên mạng Bitcoin mà không cần hợp đồng thông minh.
Dựa trên giao thức Ordinals, nhà phát triển Domo đã đề xuất tiêu chuẩn BRC-20, còn được gọi là tiêu chuẩn “inscriptions”, để phát hành token có thể thay thế trên mạng Bitcoin. Sau đó, tiêu chuẩn này đã kích hoạt mạng lưới, gây ra FOMO thị trường. Sự phổ biến của inscriptions cũng dẫn đến một số lượng lớn UTXO rác, gây tắc nghẽn trên mạng Bitcoin, điều này đã bị các nhà phát triển chỉ trích, đại diện bởi Casey Rodarmor.
Vào tháng 9 năm 2023, Casey Rodarmor đã đề xuất giao thức Runes, giúp đơn giản hóa việc tạo và quản lý token, giảm gánh nặng cho mạng Bitcoin do giao thức BRC-20 gây ra.
Runes cải thiện tiêu chuẩn token BRC-20 dựa trên giao thức Ordinals và ở một mức độ nào đó, Runes có thể được coi là một bản nâng cấp và cải tiến so với inscriptions.
Sự khác biệt chính giữa Runes và inscriptions nằm ở vị trí lưu trữ thông tin. Runes được khắc trong dữ liệu OP_RETURN, trong khi inscriptions được khắc trong dữ liệu witness.
Ngoài ra, sự khác biệt được thể hiện trong bảng sau:
So sánh | Runes | Inscriptions |
Dựa trên UTXO | Có | Không |
Dựa trên Ordinals | Không | Có |
Loại token | Có thể thay thế (Fungible) | Có thể thay thế (Fungible) |
Footprint trên chuỗi | Tối thiểu | Cao |
Tương thích với Lightning Network | Có | Không |
Minting công khai | Hỗ trợ | Hỗ trợ |
4.1 Ví: Giống như tiền mã hoá thông thường, việc quản lý Rune yêu cầu các ứng dụng ví cụ thể. Các ứng dụng phổ biến bao gồm ví Unisat, Xverse và Web3 do các sàn giao dịch cung cấp.
4.2 Runes Launchpool: Trang web phát hành và phân phối các dự án và token Rune.
4.3 Thị trường giao dịch: Các nền tảng NFT như Magic Eden hiện hỗ trợ giao dịch Rune, giao diện thân thiện ngay cả với những người mới bắt đầu.
4.4 DeFi: Trong lĩnh vực DeFi của hệ sinh thái Rune, các hình thức cho vay (Lending) và cầu nối Rune (cross-chain) đã xuất hiện. Rune đã mở ra cơ hội phát triển DeFi trên mạng Bitcoin.
Theo xác nhận của người sáng lập giao thức Runes Casey Rodarmor, Bitcoin Runes vẫn đang ở giai đoạn đầu, chủ yếu được thúc đẩy bởi hoạt động đầu cơ và giao dịch.
Nếu muốn tham gia và đầu tư vào Bitcoin Runes, bạn có thể giao dịch trên các nền tảng chuyên biệt hoặc sử dụng các giao thức cho vay để nhận lợi nhuận bằng cách cho vay Rune.
Điều quan trọng cần lưu ý là Rune hiện đang phụ thuộc rất nhiều vào tâm lý thị trường. Một khi tâm lý thị trường đi xuống, Rune có thể kém thanh khoản và không thể giao dịch, dẫn đến thua lỗ đầu tư. Do đó, trước khi tham gia giao dịch Rune, vui lòng quản lý rủi ro.
Sự xuất hiện của Rune đã thu hút nhiều sự chú ý hơn đến mạng Bitcoin và mang đến nhiều ứng dụng mới. Runes là một khái niệm mới, việc mở rộng ứng dụng và đổi mới nhiều hơn trong tương lai vẫn là điều chưa chắc chắn. Đối với sự xuất hiện của các công nghệ mới này, chúng ta nên kiên nhẫn và chờ xem những công nghệ này đóng góp như thế nào cho sự thịnh vượng của hệ sinh thái mạng Bitcoin.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Thông tin này không cung cấp lời khuyên về đầu tư, thuế, pháp lý, tài chính, kế toán, tư vấn hoặc bất kỳ dịch vụ liên quan nào khác cũng như không cấu thành lời khuyên để mua, bán hoặc nắm giữ bất kỳ tài sản nào. MEXC Learn chỉ cung cấp thông tin cho mục đích tham khảo và không phải là lời khuyên đầu tư. Vui lòng đảm bảo hiểu đầy đủ những rủi ro liên quan và thận trọng khi đầu tư. MEXC không chịu trách nhiệm về quyết định đầu tư của người dùng.